Suçu ve ceza kavramlarını inceleyen kamu hukuku bölümü ceza hukuku olarak adlandırılır. Bu hukuk dalı genel ceza hukukuyla özel ceza hukuku şeklinde iki ana bölüme ayrılır. Hukuk platformlarında bu iki dal; ceza genel ve ceza özel şeklinde ifade edilir. Bu hukukun en temel görevi toplumsal barışı sağlamaktır.
Suç kavramının maddi ve manevi unsurları ile tanımı genel ceza hukuku kapsamındadır. Ceza kavramının tanımı, suçu ortadan kaldıran hususlar, cezayı azaltan ya da ortadan kaldıran hususlar gibi tüm suçları kapsamına alan ilkeler ve teoriler, bu hukuk dalına hakim olan genel ilkeler olmaktadır.
Ülkede geçerli olan tüm kanunlara göre suç olarak kabul edilen faaliyetlerin neler olduğu, bu eylemlerin kapsamı, sınırları, birbirlerinden hangi yönleri ile ayrıldıkları, suçlar için öngörülen cezalar gibi konular özel ceza hukukunun konusudur. Bu hukuk dalı genel anlamda değerlendirildiğinde ceza yargılaması usulünü kapsar ancak dar anlamda değerlendirildiğinde ceza yargılaması, bu hukuk dalının dışında kalmaktadır.
Ceza hukukunun işlevi iki temel madde ile açıklanabilir. Bunlar;
1- Suçun işlenmesi durumunda cezalandırma, bir başka deyişle cezalandırma işlevi,
2- Cezalandırma işlevi esnasında toplumu koruma işlevidir.
Türk ceza Kanunu’na göre ceza kanunlarının amaçları şunlardır.
- Kişi hak ve özgürlüklerini korumak.
- Kamu düzenini ve güvenliğini korumak.
- Hukuk devletini korumak.
- Kamu sağlığını ve çevreyi korumak.
- Toplum barışını korumak.
- Suç işlenmesini önlemek.
Kamu hukuku, tüm hukuki ilişkilerde kuralların tümünü asit-üst ilişkisi çerçevesinde düzenlemektedir. Ceza hukuku da bir kamu hukuku dalı olduğu için ast-üst ilişkisi ceza hukukunda da karşımıza çıkar. Dolayısıyla işlenen suç durumunda esas olan fail ve mağdur arasındaki çıkar ilişkisinin denkleştirilmesinden ziyade fail ile devlet arasında, devletin cezalandırma yetkisini kullanmaktır.